Tijd om met elkaar te praten, voor elkaar te zorgen, onderlinge relaties vorm te geven, waardevolle tijd die je eigenlijk niet kunt afmeten. Dat is gezinstijd. Iedereen hecht er veel belang aan, maar toch moet die tijd vaak concurreren met de tijd die wordt ingenomen door werk, school en vrijetijdsbestedingen. En dat zadelt ouders soms op met een schuldgevoel: is er eigenlijk wel genoeg tijd voor de kinderen, voor het gezin? En is die tijd wel ‘kwaliteitsvol’ genoeg?

Quality time een term is van (drukke) volwassenen, niet van kinderen

Drukbezette ouders ervaren dat kwaliteitstijd met het gezin er niet ‘zomaar’ is, onder meer door de lastige combinatie met arbeid en vrije tijd. De quality time waar zij naar streven is dan ‘speciaal vrijgehouden momenten om iets met het hele gezin te doen’. Kinderen echter willen verschillende soorten tijd samen doorbrengen, en ook tijd voor zichzelf hebben. Dat wil zeggen dat je kwaliteitstijd niet zomaar kunt ‘afkopen’ met speciale gezinsactiviteiten. Kinderen vinden kwaliteitstijd vooral midden in de dagelijkse gezinstijd. Dat maakt het aan de ene kant niet makkelijker – kinderen willen dagelijks op je kunnen rekenen – maar het is ook een geruststelling. Kwaliteitstijd kan er zijn op allerlei mogelijke manieren en momenten.

Verschillende soorten gezinstijd

Voor kinderen betekent ‘kwaliteitstijd in het gezin’ een afwisseling van verschillende soorten gezinstijd. Sommige kinderen zijn heel graag samen bij andere gezinsleden, anderen kunnen echt op hun eentje bezig zijn, velen willen liefst een combinatie van beide. Zorg dus zeker voor samentijd en voor tijd om eens met één kind apart bezig te zijn, maar ook bewust voor momenten en plekken waar je kind eens alleen bezig kan zijn of met andere kinderen onderling. Ook de tijd samen-apart is voor kinderen erg belangrijk omdat het een stukje eigen tijd in een heel vertrouwde omgeving biedt.

Bescherm de tijd die je waardevol vindt

Zorg voor structuur in de tijd: vaste rituelen en routines zorgen ervoor dat samen-momenten niet elke keer weer moeten afgesproken worden. Je beschermt zo gezinstijd die je waardevol vindt. Zo is het eten een dagelijkse routine die het gezin structuur geeft. Iedereen is thuisgekomen van school, werk of hobby, en de maaltijd brengt het gezin weer even samen. Dat zijn betekenisvolle momenten van samenhorigheid en van lichamelijke en emotionele zorg. Samentijd kun je ook vormgeven in eigen ‘rituelen’, bijvoorbeeld een vaste spelletjesavond. Dergelijke rituelen hebben betekenis omdat ze het gezin expliciet ‘als familie’ samenbrengen.

Ook drukbezette ouders zijn onmisbaar

Dat er momenten zijn met het hele gezin, vinden kinderen erg belangrijk. In tweeoudergezinnen is tijd met beide ouders dan ook van belang. Als een van de ouders vaak afwezig is, wordt dat als een gemis ervaren. Dat is ook zo als de andere ouder heel vaak thuis is: kinderen hebben dan wel voortdurend een ouder in de buurt, maar ze geven net zo goed aan dat ze de andere, drukbezette ouder missen. De bedrituelen kunnen dan een mooie kans zijn om wat tijd samen te vinden.

Laat ruimte voor ongeplande tijd

Het leuke aan de tijd in het gezin is voor kinderen juist dat er van alles kan gebeuren zonder dat er iets speciaals afgesproken of gepland moet worden. Broer of zus komt de kamer binnen en heeft een leuk idee, een ouder stelt voor om een cake te bakken of haalt plots een gezelschapsspelletje boven … Die ongeplande leuke tijd kan overigens ook samenvallen met ‘nuttige’ tijd. Dat is heel typisch voor de familie: doelgerichte tijdsbestedingen – eten, kinderzorg, naar bed gaan, verplaatsingen – gaan vaak naadloos samen met waardevolle interacties tussen kinderen en ouders. De rit naar de sportclub kan het ogenblik zijn voor een goed gesprek, en de maaltijd is tegelijk een moment van opvoeding, leren en samenhorigheid. Heel dagelijkse, soms routineuze momenten in het gezinsleven kunnen stukjes ‘kwaliteitstijd’ vormen; zelfs tijdens de afwas of het opruimen wordt er gebabbeld of worden er al eens grapjes gemaakt. Die sterkte van gezinstijd hoef je niet opzij te schuiven om altijd maar weer te streven naar speciale ‘quality time’. 

Meer weten?

Deze tip is een samenwerking met EXPOO, het Expertisecentrum Opvoedingsondersteuning en onderdeel van Kind en Gezin. EXPOO biedt op de website www.groeimee.be opvoedinformatie op maat van ouders.