What's in a name?
Doe uw voordeel!
Maak gebruik van de promotiecode iDBlikRef (in te geven bij de bevestiging van het winkelmandje via de knop Bestellen) en ontvang bij een bestelling van minimum 4 artikels een korting van 40%!
De gewenste artikels worden in pdf bezorgd via mail. Hieronder de eerste alinea's van het artikel (uit tijdschrift iD - schooljaar 2010-2011).
Twintig! Dat is het aantal jongensvoornamen waaruit Romeinse ouders konden kiezen. Als meisje had je zelfs helemaal geen eigen voornaam. Want je familienaam werd dan gewoon overgezet in een vrouwelijke versie, zonder meer.
Bij de Grieken was de keuze dan weer vrijer. Er moest alleen rekening gehouden worden met enkele algemene regeltjes. Maar toch … Het was in elk geval niet te vergelijken met onze 21e eeuw. Nu kom je immers allerlei voornamen tegen, de ene al origineler dan de andere.
Vraag maar eens aan je ouders hoe moeilijk ze het (misschien) hadden toen ze voor jou een naam moesten kiezen. De lijstjes met mogelijke namen zijn immers heel lang en weerspiegelen de grote culturele mix die we kennen. Denk maar eens aan namen zoals Joshua of Navaro, of aan Kiano of Ninke. In de oudheid hadden ze dat probleem niet. De papa’s althans! Want de mama’s – zowel de Griekse als de Romeinse – hadden maar heel weinig te zeggen, zelfs als het over hun kinderen ging!
Geen familienaam in Griekenland
In Griekenland hadden mensen geen voor- en familienaam, zoals bij ons. Ze hadden maar één naam, waar men dan de naam van hun vader aan toevoegde (in de Griekse genitief welteverstaan). Zo sprak men bijvoorbeeld over ‘Pericles, (zoon) van Xanthippus’ of over ‘Cimon, (zoon) van Miltiades’. Voor de rest was de keuze helemaal vrij. In theorie althans. Want in de praktijk kreeg de oudste zoon vaak de naam van zijn vader of van zijn grootvader langs vaders kant. En de meisjes kregen vaak de naam van hun oma. Meestal gebeurde dat de tiende dag na de geboorte.
Het liefst kozen ouders trouwens namen die aansloten bij hun beroep of overeenkwamen met de job die ze voor hun kinderen in gedachten hadden. Vaak maakten ze van twee woorden zelfs één woord, met een zeer flatterende betekenis. Zo betekent Megacles bijvoorbeeld ‘hij die een grote reputatie heeft’, en leek de beroemde veldheer Pericles door zijn naam wel voorbestemd te zijn. Letterlijk betekent Pericles immers ‘hij van wie de glorie zich ver verspreidt’. En Demosthenes, een groot redenaar op het einde van de 5e eeuw v.C., betekende ‘sterk onder het volk’.
Veel namen hielden ook verband met een bepaalde god of godin, die in de familie bijzonder vereerd werd. Zo werden kinderen soms Apollodorus genoemd (‘geschenk van Apollo’) of Diogenes (‘geboren uit Zeus’), Theodotus (‘geschenk van god’) of Diodorus (‘gave van Zeus’). Sommige ouders zochten echter niet zo lang naar een naam voor hun kind en noemden hun zoon of dochter naar een typisch lichaamskenmerk of een karaktertrek. Plato, de belangrijke filosoof en leerling van de grote Socrates, betekent bijvoorbeeld letterlijk ‘met brede schouders’. En zijn leerling, Aristoteles, kan dan weer prat gaan op zijn naam, die ‘hij die streeft naar het beste’ betekent.
Technische fiche
Over deze reeks
Een overzicht van teksten uit het archief van iD, aangevuld met werkbladen en lessuggesties. Elk artikel is apart bestelbaar. Klik hier voor meer info over dit archief of klik op de titel om een stukje van het artikel te lezen.
De gewenste artikels worden in pdf-formaat bezorgd via mail. De teksten bevatten geen fotomateriaal of ondersteunende beelden.