I'll be back! Da meen dje nie!
Doe uw voordeel!
Maak gebruik van de promotiecode iDBlikRef (in te geven bij de bevestiging van het winkelmandje via de knop Bestellen) en ontvang bij een bestelling van minimum 4 artikels een korting van 40%!
De gewenste artikels worden in pdf bezorgd via mail. Hieronder de eerste alinea's van het artikel (uit tijdschrift iD - schooljaar 2011-2012).
Catchphrases is een lelijk woord voor een grappig fenomeen: het gebruik van goed in het oor liggende zinnetjes en uitroepen uit films en tv-series die iedereen kent. Ze zijn van alle tijden maar zelden voor eeuwig. Je weet nog altijd niet waar we het over hebben? ‘Da meen dje nie!’
Wie heeft er nooit zijn terugkeer aangekondigd met een gebromd ‘I’ll be back?’ Is een ‘Zal ’t gaan, ja?’ niet de este manier om speels aan te geven dat het geplaag mag stoppen? Een mooi Nederlands word voor van die wijd verspreide, goed in het oor liggende citaten is er jammer genoeg niet. Daarom spreken we van een catchphrase.
Film en tv zijn hofleverancier van catchphrases. ‘I’ll be back’ is het voornemen van Arnold Schwarzenegger in de actiefilm Terminator. ‘Zal ’t gaan, ja?’ komt natuurlijk net als ‘’t Is nie waar, hé!’ uit de mond van DDT uit FC De Kampioenen. De vaak herhaalde komische tv-serie voorziet ons dagelijks taalgebruik wel vaker van catchphrases. Denk aan Fernands ‘Man, man, man, miserie, miserie’ of Boma’s ‘Mijn gedacht’.
Obelix en Obama
Ook andere vormen van populaire cultuur zijn een bron. ‘Duizend bommen en granaten’, vloekt Kapitein Haddock in Kuifje. ‘Rare jongens die Romeinen’, observeert Obelix in de Asterix-strips. ‘Mannen weten waarom’ en ‘het leven is meer dan afwassen alleen’, weet de reclame. ‘’t Is gebeurd!’ zegt Erik Van Looy in de tv-quiz De Slimste Mens. Ja, zelfs sportverslaggeving (‘Tommeke, Tommeke, Tommeke, wat doet ge toch!’) en presidentsverkiezingen (‘Yes we can!’) inspireren ons. Jong en oud, bouwvakker of filosoof, jongen of meisje, iedereen gebruikt weleens een catchphrase. Te pas en te onpas.
Soms ontglipt het ons zonder dat we het willen maar meestal hebben we wel een goede reden om ernaar terug te grijpen. We gebruiken ze om onszelf vlot te introduceren: ‘Ik moest kloppen want de bel doet het niet.’ Om de sfeer er in te brengen: ‘Waar Is Da Feestje?’ Om de lachers op onze hand te krijgen: ‘Ik versta je niet, ik heb een banaan in mijn oor.’ Om het ijs te breken of een netelige situatie te ontmijnen. Tegen de klasgenoot die naar de directeur moet om toestemming te vragen voor een klasfuif zeg je, met dank aan Star Wars, ‘May the force be with you’. Heb je de directeur kunnen overtuigen, dan kun je jezelf op komische wijze een schouderklopje geven met ‘Ik zèn nogal ne kerel’ zoals die gekke buurman Herman in de tv-serie Van vlees en bloed.
Technische fiche
Over deze reeks
Een overzicht van teksten uit het archief van iD, aangevuld met werkbladen en lessuggesties. Elk artikel is apart bestelbaar. Klik hier voor meer info over dit archief of klik op de titel om een stukje van het artikel te lezen.
De gewenste artikels worden in pdf-formaat bezorgd via mail. De teksten bevatten geen fotomateriaal of ondersteunende beelden.