Opkomst en val van de wereldmachten
Doe uw voordeel!
Maak gebruik van de promotiecode iDBlikRef (in te geven bij de bevestiging van het winkelmandje via de knop Bestellen) en ontvang bij een bestelling van minimum 4 artikels een korting van 40%!
De gewenste artikels worden in pdf bezorgd via mail. Hieronder de eerste alinea's van het artikel (uit tijdschrift Reflector - schooljaar 2010-2011).
Grootmachten komen en gaan in de wereldpolitiek. De laatste twee decennia werd de wereld gedomineerd door het Westen. Maar het zwaartepunt van de wereldeconomie is bezig te verschuiven naar groeilanden zoals Brazilië, Rusland, India en China. Binnenkort is de macht in de wereld verspreid over de verschillende continenten.
De geschiedenis van de wereld is een aaneenschakeling van wereldordes die elkaar hebben afgewisseld op het ritme van de opkomst en het verval van grote mogendheden. In het midden van de achttiende eeuw waren China en India de belangrijkste economische machten. Beide landen produceerden zowat de helft van alle goederen in de wereld. Europa was in die tijd goed voor nauwelijks een vijfde van de wereldproductie. Maar toen begon in het Verenigd Koninkrijk de eerste industriële revolutie, die enkele decennia later ook doordrong tot de rest van Europa. In minder dan zeventig jaar tijd groeide Europa uit tot het centrum van de wereldeconomie. De Europese grootmachten - toen het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Oostenrijk, Pruisen (in 1871 eengemaakt tot Duitsland) en Rusland - vestigden hun kolonies op alle continenten.
Elk van die vijf landen beschikte over de vereiste machtsbronnen om als grootmacht te worden erkend: economische macht, militaire macht en politieke macht. Ze waren alle vijf bereid om die machtsbronnen ook te gebruiken en samen de spelregels vast te leggen om de wereld te besturen. Toch waren ze niet op alle gebieden even sterk. Het ene land had meer economische macht, het andere was militair sterker en sommige hadden een grotere politieke invloed. De vijf hadden ook elk hun invloedszone, waar ze hun belangen soms met harde hand verdedigden. Hun onderlinge relaties varieerden van kil tot warm, naargelang hun macht toe- of afnam. Die verhoudingen drukten hun stempel op de wereldpolitiek.
Tegen het einde van de negentiende eeuw namen de Verenigde Staten het economische leiderschap haast geruisloos over van de Europese staten. Dat hadden de Verenigde Staten te danken aan hun natuurlijke rijkdommen, hun moderne productietechnieken en de massale migratie. Op politiek gebied speelden ze toen nog niet mee in de wereld. Europa bleef de orkestmeester - tot grote ergernis van de Amerikanen, die aanstoot namen aan het superioriteitsgevoel van de Britten, die hen bleven behandelen als quantité négligeable. Vijftig jaar en twee wereldoorlogen later beheersten twee grote supermachten het wereldtoneel: de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. De Verenigde Staten hadden meer macht en vooral meer politieke invloed, omdat hun leidersrol in hun West-Europese invloedszone niet als dwingend werd aangevoeld. Ook de Sovjet-Unie had een grote economische en militaire macht, maar haar politieke invloed werd in haar Oost-Europese invloedszone al gauw als onderdrukkend ervaren. Maar net zoals bij hun negentiende-eeuwse voorgangers bepaalden de onderlinge relaties tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie in die periode de wereldpolitiek.
Technische fiche
Over deze reeks
Een overzicht van teksten uit het archief van Reflector, aangevuld met werkbladen en lessuggesties. Elk artikel is apart bestelbaar. Klik hier voor meer info over dit archief of klik op de titel om een stukje van het artikel te lezen.
De gewenste artikels worden in pdf-formaat bezorgd via mail. De teksten bevatten geen fotomateriaal of ondersteunende beelden.