Een beer is meer
Doe uw voordeel!
Maak gebruik van de promotiecode iDBlikRef (in te geven bij de bevestiging van het winkelmandje via de knop Bestellen) en ontvang bij een bestelling van minimum 4 artikels een korting van 40%!
De gewenste artikels worden in pdf bezorgd via mail. Hieronder de eerste alinea's van het artikel (uit tijdschrift Blikopener - schooljaar 2010-2011).
Hang jij ook weleens aan iemands lippen? Had je ooit al vlinders in je buik? En valt bij jou thuis de appel ook niet ver van de boom? Spreekwoorden en uitdrukkingen roepen een beeld op en maken de taal levendig. Maar waar komen ze vandaan?
Een beer is een groot, sterk roofdier met een dikke vacht en een korte, stompe staart; een beer kan rechtop zitten en ook een tijdje op zijn twee achterste poten staan. Een beer maakt een grommend geluid. Maar een beer is meer. Want met het woord beer kun je ook verwijzen naar mensen of dingen; denk maar aan brombeer (iemand die veel moppert) en knuffelbeer (een speelgoedbeer). In die gevallen gaat het niet meer letterlijk om een beer. De beer wordt figuurlijk gebruikt, als een beeld, om iets mooi of duidelijk te zeggen.
Dat gebeurt ook altijd in uitdrukkingen: zo sterk als een beer (heel sterk), een beer van een vent (een grote, sterke man), men moet de huid niet verkopen voordat men de beer heeft geschoten (je moet nog geen dingen weggeven die je nog niet in je bezit hebt), de beer is los (gezegd als het ergens opeens flink aan toe gaat) enzovoort.
Letterlijk en figuurlijk
Niet iedereen maakt een juist onderscheid tussen letterlijk en figuurlijk taalgebruik. Als het heel hard regent, hoor je mensen weleens zeggen: ‘Het regent letterlijk en figuurlijk pijpenstelen.’ Maar dat is onzin. Als het letterlijk pijpenstelen zou regenen, zouden er stelen van een pijp uit de lucht moeten vallen. Maar dat gebeurt nooit.
Het regent pijpenstelen is dus altijd figuurlijk bedoeld: je bedoelt iets anders dan wat de eigenlijke betekenis van het woord aangeeft. Als het heel hard regent, lijken de regendruppels zich aan elkaar te rijgen. Het worden dan een soort steeltjes. We vergelijken ze met pijpenstelen en maken daarvan de uitdrukking: het regent pijpenstelen.
Technische fiche
Over deze reeks
Een overzicht van teksten uit het archief van Blikopener, aangevuld met werkbladen en lessuggesties. Elk artikel is apart bestelbaar. Klik hier voor meer info over dit archief of klik op de titel om een stukje van het artikel te lezen.
De gewenste artikels worden in pdf-formaat bezorgd via mail. De teksten bevatten geen fotomateriaal of ondersteunende beelden.