Eten of rijden?
Doe uw voordeel!
Maak gebruik van de promotiecode iDBlikRef (in te geven bij de bevestiging van het winkelmandje via de knop Bestellen) en ontvang bij een bestelling van minimum 4 artikels een korting van 40%!
De gewenste artikels worden in pdf bezorgd via mail. Hieronder de eerste alinea's van het artikel (uit tijdschrift Blikopener - schooljaar 2010-2011).
Niet alles wat de boer produceert, komt op ons bord terecht. Katoen wordt bijvoorbeeld geteeld om er textiel van te maken, en sommige soorten plastic worden vervaardigd van maïs. De laatste jaren is de vraag naar landbouwproducten voor zogenoemde non-foodtoepassingen sterk gestegen. Dat heeft zo zijn gevolgen voor de landbouw.
Niets nieuws onder de zon
Non-foodtoepassingen van landbouwproducten zijn zo oud als de landbouw zelf. De allereerste boeren teelden al vlas; uit de vezels van die plant maakten ze linnen. Later bleken steeds meer planten bruikbaar te zijn om er allerlei producten van te vervaardigen. Denk maar aan de bereiding van zeep en verf uit plantaardige oliën. Met de opkomst van de scheikunde als wetenschap kon men die processen beter begrijpen. De mogelijkheden leken voortaan wel onbeperkt. Veel producten uit de chemische industrie vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw - bijvoorbeeld kunststoffen, schoonmaakmiddelen en kleurstoffen - werden gehaald uit plantaardig en dierlijk materiaal. Uit biomassa dus.
Na de Tweede Wereldoorlog brak het tijdperk van de goedkope aardolie aan. Die olie werd niet alleen gebruikt om er auto’s mee te doen rijden, maar ook als grondstof voor de aanmaak van plastic en andere kunststoffen. Aardolie bleek veel goedkoper dan de biomassa uit de landbouw. De olieverwerkende industrie - de petrochemie - werd erg belangrijk. In bijna elk voorwerp in ons dagelijkse leven is wel op de een of andere manier aardolie verwerkt. Maar inmiddels is het overduidelijk geworden dat de aardolievoorraad niet onbeperkt is, en het goedje wordt steeds duurder. Veel landen willen ook niet meer zo afhankelijk zijn van olie. Bovendien draagt aardolie sterk bij tot de opwarming van het klimaat. Daardoor komt biomassa de laatste tien jaar weer als alternatief in beeld.
Naar een biogebaseerde economie?
Misschien ken je ze wel, de afbreekbare wegwerpbekers op sommige muziekfestivals. Ze lijken op gewone plastic bekers, maar ze zijn gemaakt van maïs. Door gisting wordt het zetmeel uit de plant omgezet in melkzuur, dat na een chemische bewerking kunststof oplevert. Dat het plastic biologisch afbreekbaar is, is een enorm voordeel.
Technisch gezien kan biomassa aardolie voor honderd procent vervangen als grondstof, zowel voor de productie van kunststoffen als van andere petrochemische producten, zoals benzine en diesel.
Wetenschappers spreken in dat verband over de overgang van een economie die is gebaseerd op aardolie naar een zogenoemde biogebaseerde economie. Dat klinkt mooi, maar zover zijn we nog niet. Veel toepassingen staan nog in hun kinderschoenen en komen economisch nog niet uit de kosten.
Het is ook nog maar de vraag of biomassa aardolie als goedkope grondstof echt kan vervangen. Dat mag technisch dan wel mogelijk zijn, maar de landbouwopbrengsten zijn niet onbeperkt, terwijl de vraag naar kunststoffen enorm is.
Technische fiche
Over deze reeks
Een overzicht van teksten uit het archief van Blikopener, aangevuld met werkbladen en lessuggesties. Elk artikel is apart bestelbaar. Klik hier voor meer info over dit archief of klik op de titel om een stukje van het artikel te lezen.
De gewenste artikels worden in pdf-formaat bezorgd via mail. De teksten bevatten geen fotomateriaal of ondersteunende beelden.